سوزن
در حالت عادیخونگیری با فرو بردن سوزن در رگ و کشیدن خون در لولههای خلأ یا سرنگ انجام میگیرد. مسئله مهم در مرحله اول صحت اطمینان از سلامت سوزنهای یک بار مصرف استریل است که نباید قبلاً باز شده و ناقص باشند. و آگاهی فلبوتومیست از چگونگی استفاده مناسب از لولههای خلأ در شرایط مختلف است. نوک سوزن باید تیز و اریب و نوک آن بدون دندانه و بریدگی باشد.
مشخصات سوزن
تمام سوزنها در استفاده از سرنگ باید سالــم و قابل اطمینـان
باشند (شکل ۳-۵).
نوک سالم: ورود ســوزن به رگ را، با کمتریــن احســاس درد،
تسهیل میکند.
اریب۱: زاویه بریـــدگی نوک سوزن است که در انواع درشت آن،
خطر پارهشدن پوست و یا بافت وجود نخواهد داشت.
ساقه۲[۱]: ساقه سوزنها از نظر طول و ضخامــت متفاوتاند. طول شکل (۳-۵)- شکل سوزن سرنگ
کوچکتـرین آنها با شــکل پروانــهای (شکل ۴-۵)، حــدود دو
سانتیمتر و طول سوزنهای عـادی و استاندارد، بین ۵/۳ تا چهـار
سانتیمتــر است. انتخاب نوع سوزن، بــه عمــق رگ و تجــربـه
فلبوتومیست بستگی دارد.
ضخامت۳یا”گاژ” سوزن، شاخـص قطــر داخلــی آن است که بـا
شماره مشخص میشود. به ترتیبی که شماره گاژ سوزنهای بـاریک،
بالا بوده و در سوزنهای ضخیـم، پایین است. بستـهبنـدی سـوزنها
براساس گاژ و با رنگهای سر انتهایی آنهـــا مشخـص میشوند.
انتخــاب ســوزن در خونگیریها، براساس گاژ نبــوده و دلخواه نیـز
نمیتواند باشد. بلکــه بستگی بـه نــوع جمعآوری نمونه خـــون و شکل (۴-۵)- سوزن پروانهای
رعایت همـه شرایط بیمار دارد.
گاژ ۱۶، ضخیمترین سوزن در خونگیری است. گاژ سوزنهای مورد استـفادهمعمولی بین ۱۶ تا ۱۸ میباشند. گاژ ۲۳، کوچـکتـرین آنهــاست که دررگهای ظریف و شکننده به کار میرود. نـوع متعارف و انتخابی ســوزن در افراد بالغ به طور عادی گاژ ۲۱ است. با سوزنهای بـزرگ و دهان باز جریان خون سریعتر انجام میگیرد. در عین حال آزار دهندهتر بوده و ممکن است به
به علت ایجاد فشار منفی، موجب فشــردگی رگ و توقــف جریان خون شود. با سوزنهای باریک و گاژ بالا، سرعت جریان خون کم شده و امکان همولیز گلبولها در موقععبور از مجرای تنگ آنها زیاد خواهد بود. با تجربه کاری، اطلاعات بیشتری در انتخاب سوزن، کسب میشود.
سر انتهایی سوزن۱۲[۲]: قسمتی است که به سرنگ وصل میشود.
سوزنهای چند نمونهای
اغلب موارد خونگیری، با استفاده از لولههای خلأ و سوزنهای دو سره یا چند نمونهای انجام میگیرد. یک سر این سوزنها، با روکش پلاستیکی پوشیده شده و سر دیگر تیز و وارد رگ میشود (شکل ۵-۵). این سوزنها از وسط به استوانهای پلاستیــکی به نــام نگهدارنــده۲(هولدر) محکم میشوند. بطوری که سر پلاستیکی درون هولدر قرار میگیرد. در موقع خونگیری، درپوش پلاستیکی لولـه خلأ در هولدر، به روکش پلاستیکی سوزن نزدیک میشود، کــه با فشار انگشت به انتهای لوله سوراخ شده و با فشار منفی خلأ و جــریان خـــون بـه درون لوله باز میشود. روکش پلاستیکی سوزن در موقـع تعویض
لولـــهها، از نشت خــــون به درون هولدر جلــوگیــری
میکند. این سوزنها چون همزمان با قــرار داشتن
سر آنها در رگ، مـیتوان لولــههای متعـددی را از
خون پـر کند، به چندنمونهای۳[۳]معروف شده است.
شکل (۵-۵): مجموعه آماده، (شامل لوله خلأ، سوزن
و هولدر (A) ، هولــدر (B) سوزن دوسره یا چنــد
نمونهای است.
ایمنی سرنگ و سوزن
گاهی فشار منفی بالای خلأ، در لولهها، با تنـگ
کردنرگهـای کوچـک و شکننده بیــمار، عمـــل
خونگیری را با مشکل روبرو میکند. در این مـوارد،
میتــوان از ســوزن مخصوص هیپــودرمیک۴ماننــد
(شکل ۵-۳) استفاده نمود.
امتیاز سرنگ در قابلیت کنترل خلأ با آهستگی عقب
کشیدن پیستون آن است.
امتیاز دیگر آن، در قابلیت دید بهتر جریان خـوندر شکل (۵-۵)
دهانه سوزن۵[۴] است که به بدنه آن وصل میشود. گاژ
متعارف سوزنهای سرنگ۲۲ با طول ۵/۲ سانتیمتر است. ســوزنهای ایمن۶شکل( ۵-۶) قابل استفاده در سرنگ نیز وجود دارد.
سوزنهای مدل پروانهای
سوزنهایمخصوص به اصطلاح بالدار۱ در تصویر (۵-۴)، که پروانهای۲ نیز نامیده میشوند، برای ورود به رگهای کوچک، به طور معمول در کودکان با رگهای شکننده و در افراد مسن با رگهای تا حدی سخت، مورد استفاده قرار میگیرد. این سوزنها در مقایسه با سرنگ و لولههای خونگیری، قابل مانور دادن درون رگهای باریک، در تهیه برای حجم کمخون هستند. اندازه معمولی این سوزنها ۲۳ گاژ با طول کمتر از دو سانتیمتر است. انتهای آنها با گیرهای شبیه بال پروانه به لوله باریک و از جنس لاتکس متصل است، که در موارد ضروری به سرنگ یا لولههای خلأ نیز میتوان وصل نمود. سوزنهای ایمن در انواع مختلف باروکشهای مخصوص پوشانده شده اند. اکثر آنها متناسب با لولههای خونگیری تهیه شدهاند و یا با آداپتورهایی۳ قابل استفاده میباشند.
ایمنی سوزن
برخورد ناگهانی سوزن خــونآلود با دست یا بـــدن در موقــع
خونگیری، میتواند مســئله بسیار پر اهمیت است. طبــق آمـــار
مـرکز کنتــــرلو پیشگیــر بیمــاریهــا (CDC)4 در آمــریکا،
آزمایشگاهها و مــراکزپزشکی روزانه با بیش از ۱۰۰۰ مـــورد سوزن
خوردگی بــه دست وخطر انتقال و انتشار عفونت روبرو میشوند. ایمنیشکل (۶-۵)- سوزن ایمن با پوشش پلاستیکی
محیط کار برایحفظ سلامت بیمار و فلبوتومیست تـــوسط وزارت
بهداشت کشور و سایر کشورها اجباری شده است. در ایـــنزمینـــه روشهــای استانــدارد و مطمئنی از جــمله استفاده اجبـاری از پوششهای متصل به سرنگ یا هولدر وجـــود دارد که بعــد از خونگیــری خودبه خود روی سوزن را مـیپوشاند. ســــوزنهایخــودپوش۵[۵]تکی، به غلاف پلاستیکی متصل هستند (تصویر ۶-۵) کهروی آنها رابعد از خونگیری با فشار انگشت شست میپوشاند.
نحوه اتصال سوزن با لوله هولدر
|
|
خونگیری با لولههای خلأ و سوزن دو سره، نیازمند رابطی است که آنها را به هم متصل کند. این رابط که نگهدارنده۶(holder)نامیده میشود، استوانه شفافی از جنس پلاستیک است که یک سر آن برای اتصال به سوزن، باریک شده و سر دیگر آن باز است (شکل ۵-۷) که لوله خلأ در آن جا میگیرد. انواع هولدرها متناسب با اندازه لولهها، کوچک و بزرگ هستند. قبل از خونگیری باید از اتصال محکم و ایمن سوزن به هولدر مطمئن شد. جدا کردن هر بار سوزن از هولدر، خطر برخورد با دست بیمار یا فلبوتومیست رابیشتر میکند و احتمال انتشار ذرات خون را به شکل آئروسل نیز بالا
میبرد. مقررات بینالمللی ایجاب میکند که به منظور حفظ ایمنی، از “هولدرهای” یک بار
مصرفکه متصل به پوشش سوزن هستند (تصویر ۷-۵) استفاده شود و بصورت مجموعه و
یک جا منهدم گردند. هر چند که هنوز از انواع ساده آن استفاده میشود.
۱٫Winged infusion set ۲٫ Butterfly ۳٫Iueer adapterandPrevention ۵٫ Self capping ۶٫ HolderCDC: Centers Disease Control4.
- Additive
