مطالب علمی
بررسی اختلالات عملکردی هورمون های جنسی زنانه

مکانیسم های بیوشیمیائی بلوغ
تکامل دوره بلوغ کامل حدود ۳-۲ سال طول می کشد.قبل از شروع آن یک مرحله تکامل آدرنال (در سن ۷-۶ سالگی) بنام Adrenarche می باشد که از لحاظ بیوشیمیائی افزایش (Dehydroepiandrostrone sulfate)DHEAS از اختصاصات آن می باشد.
بلوغ زودرس
بروز بلوغ قبل از سن ۸ سالگی(در جوامع اروپائی)
– علائم بالینی
بزرگ شدن سینه ها و/ یا رشد مو در ناحیه عانه و زیر بغل
– پروفایل اولیه
هدف از این پروفایل اقتراق میان موارد ذیل می باشد:
– رشد مو بصورت مجزا در ناحیه عانه و زیر بغل
– بزرگ شدن سینه ها بصورت مجزا
– بلوغ زودرس مرکزی
– بلوغ زودرس اولیه (کاذب)
– تفسیر نتایج
– درمان
- در صورت بلوغ زودرس مرکزی با استفاده از آگونیست LH-RH از بلوغ جلوگیری می شود.
- درمان هایپر پلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
- درمان تومور در صورت نیاز
بلوغ تاخیری
عدم مشاهده علائم بلوغ پس از سن ۱۴-۱۳ سالگی(در جوامع اروپائی)
– علائم بالینی
عدم رشد سینه ها ، عدم رویش مو در ناحیه زیر بغل و عانه
– پروفایل اولیه
هدف از این پروفایل افتراق میان موارد ذیل می باشد:
– بلوغ تاخیری شامل : – تستLH-RH(GnRH)
- هیپوگنادو تروپیک هیپو گونادیسم + تعیین سطح پایه LHوFSH
- هیپرگنادو تروپیک هیپوگونادیسم – استرادیول
DHEAS – برای ارزیابیadrenarche
– ارزیابی قد و سن استخوان برای
تشخیص بلوغ تاخیری
– اندازه گیری پرولاکتین برای رد
تشخیص هایپرپرولاکتینمی
– تفسیر نتایج
– درمان
جایگزین (استروژن سپس استروژن و پروژسترون)بجز در حالت بلوغ تاخیری.
توقف ثانویه قاعدگی
(بدون رشد موی غیر طبیعی) زنان با سن کمتر از ۴۶ سال
– علائم بالینی
- فاقد علائم بالینی مشخص
- عدم بروز قاعدگی به مدت بیش از ۳ ماه
یادآوری:
تاریخ آخرین زایمان ، تغییر در وزن ، داروها ، معاینات ژنیتال و سینه ،توقف درمان استروژن-پروژسترون .
سابقه :
- کموتراپی و رادیوتراپی
- جراحی(زایمان اکتوپیک ، برداشتن تخمدان ، برداشتن آپاندیس)
- عفونت (STD ,Salpingitis ، توبرکولوزیس)
– پروفایل اولیه
ابتدا: سپس:
اندازه گیری hcG برای رد وجود بارداری – FSH ، استرادیول ،(LH) درصورت منفی بودن hcGپس از ۲-۱ هفته – پرولاکتین (PRL)
از نمودار منوترمال استفاده شود(برای رد – TSH درصورت بی حوصلگی و/یا
وجود بارداری یا تومور تروفوبلاستیک) افزایش وزن
هایپوتیروئیدیسم(افزایشTSH)
منجر به افزایشTRH می شود که
باعث تحریک ترشح PRL می گردد.
تفسیر نتایج
توقف ثانویه قاعدگی / اسپانیو منورآهمراه با رشد موی غیر طبیعی
– علائم بالینی
عدم وجود قاعدگی به مدت بیش از ۳ ماه یا ۲-۴ دوره در سال
Hirsutism ● : افزایش رشد مو در نواحی که با هورمون های جنسی تحریک شده است.
می توان افزایش رشد مو را (از۰-۴) رتبه بندی کرد.
Hirsutismحالت پاتولوژیک به حساب می آید در حالیکه هایپرتریکوزیس، نژادی و فامیلی می باشد.
- آکنه ، سبورا
- چاقی احتمالی (انتشار آندروئید چربی)
- علائم اخیر Virilization( کلفتی صدا ، کلیتورومگالی)
یادآوری:
- سن بلوغ – تنظیم قاعدگی
- افزایش وزن
- پیشرفت hirsutism– در حال درمان
- نمودارهای منوترمیک
– پروفایل اولیه (قبل از روز پنجم در صورت Spaniomenorrhea )
هدف از این پروفایل تشخیص :
- منشاء هایپراندروژنی ( تخمدان ، آدرنال یا ایدیوپاتیک) می باشد.
موارد Virilization اخیر می تواند با منشاء تومور باشد که در اینصورت تشخیص بیولوژیکی آن باید با سرعت انجام شود.
این پروفایل شامل :
– LH, FSH ، پرولاکتین(PRL)
– تستوسترون (T)، ۱۷-OH-Progestrone,DHEAS ,
۴-Anderostenedione (D4), E2
– کورتیزول آزاد در ادرار
تفسیر نتایج
توقف اولیه قاعدگی
زنان جوان ، بزرگسال
– علائم بالینی
علائم جنسی ثانویه اغلب مشاهده نمی شود.(عدم بلوغ)
اندام های تناسلی خارجی (موهای ناحیه عانه ، Clitoris, Vulva) رشد نکرده یا دارای رشد کمی می باشند.
پروفایل اولیه
E2, LH ,FSH
تفسیر نتایج
هایپرپرولاکتینمی
نقش فیزیولوژیک- تنظیم
پرولاکتین (= هورمون لاکتو تروپیک)یک هورمون پپتیدی می باشد .
نقش : شروع و تداوم شیردهی
ترشح توسط هیپوفیز بر اساس ریتم روزانه
(حداکثر بین ۲am و ۶am ؛ حداقل : ۱۰am و ۱۲pm)
تنظیم
مهارترشح توسط دوپامین هیپوتالامیک
تحریک ترشح با TRH
سایر فاکتورهائی که ترشح را افزایش می دهند : استرس ، هورمون های تیروئیدی، کورتیکوئیدها، استروژن ها ، ورزش ، وعده های غذائی و برخی داروها.
– پروفایل اولیه
نکاتی که در اندازه گیری پرولاکتین باید رعایت شود:
استراحت (عدم استرس)
پرسش های جزئی: تاریخ آخرین دوره قاعدگی ، ورزش سنگین ، در حال درمان
مقادیر مرجع:
مردان و بچه ها <15ng/ml
زنان <25ng/ml
زنان یائسه <20ng/ml
زنان باردار افزایش غلظت تا زمان تولد نوزاد
تفسیر نتایج
همایپوپرولاکتینمی
آستانه ای برای کمبود ترشح وجود ندارد ، مقادیر پایین دارای ارزش بالینی نمی باشند.
درمان
در صورت هایپرپرولاکتینمی اولیه درمان با آگونیست دوپامین و / یا جراحی
داروهای ایجاد کننده هایپرپرولاکتینمی(مثال)
داروهای سایکوتروپیک
داروهای ضد افسردگی
استروژن ها
متکلوپرامید
داروهای با منشاء تریاک
Cimetidine
Romitidine
پیش یائسگی
علائم بالینی
PerimenoPause : وضعیت فیزیولوژیکی مشابه سن ۵۰-۴۵ سالگی با دوره های نامنظم یا کوتاه تر:
فاز فولیکولار کوتاهتر(کاهش E2 و افزایش FSH)سپس کمبود جسم زرد با Pgâ و LHá کهE2 را تحریک می کند.
علائم بالینی همزمان : درد در ناحیه سینه ها، انبساط شکمی و لگنی، افزایش وزن ، سرخ شدن چهره، زودرنجی
پروفایل اولیه
FSH : Perimenopause قبل ازD5 á(کاهش ذخیره فولیکولی)
درمان و / یا پیگیری
عدم ثبات هورمونی (در بین افراد و در خود فرد) اغلب نیاز به درمان پروژسترون تا قطع قاعدگی دارد.
یائسگی
علائم بالینی
یائسگی تائید شده : سطح استروژن به شدت کاهش می یابد(عدم وجود قاعدگی به مدت بیش از یک سال)
یائسگی زود هنگام : پس از برداشتن تخمدان ها از طریق جراحی یا شیمیائی ، گرفتن اشعه، شیمی درمانی ، استرس شدید ، شوک موثر ، آدنومای هیپوفیز ، جراحی هیپوفیز.
یائسگی تائید شده :LH á ,FSH áá , E2ââ
درمان و / یا پیگیری
درمان هورمونی جایگزین
مزایای کوتاه و دراز مدت
- کیفیت زندگی
- پیشگیری از بیماریهای قلبی – عروقی
- کاهش خطر استئوپروز
- ارزیابی مزایای مرتبط با قلب و استخوان ها در مقابل خطر سرطان سینه
مانیتورینگ بیولوژیک درمان جایگزین هورمون
- در صورت نیاز،E2 برای تعیین دوز در صورت درمان جایگزینی هورمون بصورت جلدی
- FSH(<30 Iu/l)
- پروفایل کربوهیدرات – لیپید بصورت سالیانه یا دو سال یکبار
مانیتورینگ بالینی و رادیولوژیکی (ماموگرافی ، اسکن اولتراسوند)
تست های بررسی های دینامیک
آزمون (GnRH یا)LH-RH
تزریق وریدی ۱۰۰µg/m² (برای بچه ها) یا ۱۰۰µg (برای بزرگسالان ) از LH-RH در T0
اندازه گیری FSH یا LH در T15, T0, T20, T40, T60, T90– دقیقه.
آزمون L-Dopa یا TRH
تولید پرولاکتین
– با L-DoPa کاهش می یابد.
اندازه گیری PRL در T0, T15, T30, T60, T90, T120 دقیقه.
حداکثر کاهش در T60و T90
– با TRH افزایش می یابد.
اندازه گیری PRL در T0, T15,T30, T60, T90, T120 دقیقه.
افزایش ۲۰۰-۳۰۰% بین T15وT60
آزمون Synacthen(ACTH سنتتیک)
تزریق عضلانی ۰٫۲۵mg سیناکتن در T0 (0.125mg در صورتیکه سن ≤ ۲ سال باشد)
اندازه گیری کورتیزول ، آلدوسترون ،DHEAS و -۴ آندروستندیون در T30,T0و /یا T60 دقیقه.
پاسخ طبیعی زمانی بدست می آید که افزایش در کورتیزول و آلدوسترون (حداقل دو برابر) مشاهده شود ، بدون تغییر قابل ملاحظه ای در سایر پارامترها.